بررسی باستان شناختی حمام های شهر اصفهان و عوامل اثرگذار بر معماری آنها از دوره صفوی تا قاجار

پایان نامه
چکیده

حمامهای عمومی در شهرهای اسلامی از اهمیت زیادی برخوردارند و تقریباً از مهمترین بناهای شهری پس از مسجد و مدرسه محسوب می شوند. عوامل متعددی در شکل گیری فضاها و بخشهای حمام نقش دارند که مهمترین آنها تنظیم دما، رطوبت، مسیر دسترسی و قرارگیری در بافت شهری، آبهای روان و ایجاد راههای خروجی فاضلاب است. در این پایان نامه کوشیده ایم با بررسی و مقایسه تطبیقی معماری حمامهای صفوی تا قاجار در شهر اصفهان، کلیه عوامل اثرگذار بر شکل گیری و نوع ساختار معماری آنها، شناسایی شود. از این رو، پس از بررسی میدانی 13 باب حمام عمومی در شهر اصفهان، داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماریspss و آزمون همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شده و ارتباط میان عوامل موثر بر معماری آنها را تعیین و در جداولی، همبسته ترین عوامل را معرفی و تحلیل کردیم. از مهمترین عوامل اثرگذار بر معماری این حمامها، می توان به موارد زیر اشاره کرد: ـ تجربه های جدید و پیشرفت در فناوری ساختمان در دوره های جدیدتر، نظم در پلان حمامها را در پی داشت. ـ جمعیت محلّه مستقیماً تعیین کننده مساحت حمام بود؛ در واقع رفع نیازهای ساکنان هر محلّه در خود محل موجب می شد تا معماران در طراحی حمامها تعداد افراد ساکن در محلّه را در نظر بگیرند. ـ همچنین، جمعیت هر محلّه، مساحت و تعداد فضاهای خردتر را تعیین می کرد. ـ نظام وقف موجب ساخت حمامها در محدوده مرکز شهر، بازار و فرامحلّات می شد. ـ تناسب و هماهنگی میان ابعاد و تعداد فضاهای اصلی استحمام و فضاهای فرعی و جانبی، تعیین کننده ساختار معماری هرکدام از این فضاها بوده است؛ به طوریکه مثلاً افزایش مساحت سربینه حمام، افزایش مساحت گرمخانه را در پی داشت. ـ نوع استفاده از بنا، شکل، ابعاد و تعداد برخی فضاها را معین می کرد؛ مثلاً در حمامهایی که گردهمایی ها، دید و بازدیدها، استراحت و تفریح (شنا، کشیدن قلیان، نوشیدن قهوه و چای) نیز ـ علاوه بر استحمام ـ در آنها صورت می گرفت، فضای سکون (سکّوها و شاه نشینها) نسبت به فضای تردد (فضای مرکزی) بیشتر بود.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سیر تحول نقوش انسانی در کاشی کاری حمام های تاریخی شهر اصفهان از دوره صفوی تا پایان دوره قاجار

درگذشته، حمام ها مکانی برای حضور اقشار مختلف جامعه بودند و دیوار حمام ها با کاشی های الوان و نقوش متنوع زینت یافته بود. نقوش انسانی ترسیم شده روی این کاشی ها، یکی از شاخص ترین عناصر منعکس کننده شرایط اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه هستند. این نقوش با مضامین متنوع و شیوه های طراحی متفاوت همواره موردتوجه قرار داشته اند. در این مقاله، با هدف بررسی نقوش انسانی ترسیم شده بر کاشی کاری حمام های تاریخی شه...

متن کامل

بررسی باستان شناختی حمام های شهر کرمانشاه و تاثیر آنها در ساختار شهری دوره قاجار

معماری از آن دست اسناد و مدارکی است که منابع غنی از گذشتگان را به همراه داشته و یقیناً تجزیه و تحلیل این آثار می تواند ما را در دستیابی به اصالت و فرهنگ خود رهنمون ساخته و در جهت استفاده مثبت و هوشمندانه از این گنجینه ارزشمند یاری رساند در این راستا توجه به ابنیه ی تاریخی خصوصاً بناهای عام المنفعه همچون گرمابه ها حائز اهمیت فراوان بوده و می تواند نتایج ارزشمندی همچون شناخت هرچه بهتر معماری بومی، ...

15 صفحه اول

سیر تحول نقوش انسانی در کاشی‌کاری حمام‌های تاریخی شهر اصفهان از دوره صفوی تا پایان دوره قاجار

The bathrooms were assumed as locations for presence of various classes of society in the past time and walls of baths were decorated with motley tiles and various designs. The human designs drawn on these tiles are deemed as one of the most conspicuous elements that reflect social, cultural, and artistic conditions in community These motifs with various themes and ways of different design had ...

متن کامل

بررسی اثر نومادیسم بر ساختار نظامی ایران از دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار

کوچ‌نشینان در طول سه هزار سال گذشته همواره نقش فعالی در امور سیاسی و پاسداری از مرزهای ایران به عهده داشته‌اند. جامعه عشایری ایران در طی همجواری خود با جوامع روستایی و شهری دارای انواع تعاملات مسالمت‌آمیز و گاه خشونت‌آمیز بوده است. سران ایل‌های جامعه عشایری در برانداختن و تشکیل حکومت-های پیشامدرن در ایران نقش مؤثری داشته‌اند، تا آنجا که برخی محققان جامعه عشایری و نظام ایلی را یکی از موانع شکل‌گ...

متن کامل

بررسی و مطالعۀ مضامین نقوش کاشیکاری در حما م های تاریخی شهر اصفهان از آغاز دورۀ صفویه تا اواخر عصر قاجار

به سبب تمرکز حمام های تاریخی شاخص عصر صفوی و قاجار در شهر اصفهان و تزیینات معماری منحصربه فرد در آنها، این شهر بهترین کانون پژوهش دربارۀ تزیینات وابسته به معماری در حمام های تاریخی است. هدف این پژوهش، مطالعۀ نقوش به کاررفته در کاشیکاری حمام های اصفهان، در محدودۀ زمانی اوایل عصر صفوی تا پایان عصر قاجار، طبق هبندی مضامین و بیان برخی شاخصه های آنها در مقایسه با سایر حما مهای ایران است. نتایج نشان ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023